Zgłębiając tajniki działania urządzeń pokroju komputerów i smartfonów, a także systemów operacyjnych mogliście natknąć się na termin „bootloader”. Brzmi znajomo? Powinno, ponieważ bootloader ma dużo wspólnego, chociażby z boot managerem (znanym też pod nazwą Boot Device Menu).
Boot manager to nic innego jak miejsce najpewniej znane wam z komputerów osobistych. To tam możecie wybrać, czy uruchomić system operacyjny z dysku twardego, a może instalator systemu z dysku zewnętrznego lub napędu optycznego. To już wiecie, ale co wspólnego z tym wszystkim ma bootloader? Bootloader – co to jest?
Bootloader – co to jest?
Bootloader to wprost program rozruchowy (z angielskiego: boot loader). To jest pierwszy program uruchamiany przez komputer lub laptop, który ma jeden cel: uruchomić system operacyjny. Jak już wspomniałem we wstępie, w przypadku komputerów osobistych jego działanie jest raczej znane. Nawet jeśli nie kojarzyliście z tego pod tą konkretną nazwą.
No właśnie, tutaj dochodzimy do sedna sprawy. Skoro na komputerach bootloader jest znany raczej jako boot manager, skąd nagły wzrost zainteresowania terminem „bootloader”? A może jesteście zaskoczeni, że mówię głównie o komputerach, chociaż mieliście nadzieję znaleźć tu informację o smartfonach?
Po pierwsze: bootloader jako program uruchamiający system operacyjny jest używany nie tylko na komputerach, ale również w smartfonach. Po drugie: w telefonach jest go ciężej „zauważyć”, a trzeba się do niego dostać w celu zrootowania smartfona. Stąd, gdy ktoś mówi o tym, że musi odblokować bootloader (bootloader unlock), można w ciemno obstawiać, że ma na myśli smartfon.
Do czego służy bootloader?
W tym miejscu chciałbym jednak dodatkowo podkreślić: nie jest to poradnik „hackowania” swojego smartfona. Jeśli chcecie się dowiedzieć, jak zrootować telefon, przygotowaliśmy dla was osobny poradnik. Ten tekst skupi się na bardziej ogólnych technicznych aspektach, np. bootloader – co to?
Głównym celem bootloadera jest załadowanie i zainicjowanie systemu operacyjnego. Pozwala to na uruchomienie komputera w znanym, spójnym stanie, dzięki czemu główny program będzie działał prawidłowo. Program rozruchowy może być również używany do przeprowadzania diagnostyki systemu, takiej jak sprawdzanie pamięci RAM, procesora i innych komponentów sprzętowych.
Dokładnie do tego samego służy bootloader w smartfonach, chociaż Android bardziej ukrywa dostęp do niego. Czemu tak się dzieje? Chociaż Android to dosyć otwarty system operacyjny, to jednak producenci i tak starają się zabezpieczyć. Łatwy dostęp do bootloadera mógłby w rękach niedoświadczonych osób to niebezpieczne narzędzie. Łatwo za jego pomocą wprowadzić nieodwracalne zmiany, które wprost mogą uszkodzić telefon na stałe.
Pamiętajcie: nie zaczynajcie „zabawy” z bootloaderem, jeśli nie macie stuprocentowej pewności co do swoich umiejętności.
Jak działa bootloader?
Bootloader jest zazwyczaj „przechowywany” w firmware komputera, który jest rodzajem pamięci, która nie jest usuwana wraz z wyłączeniem komputera. Gdy komputer zostanie włączony, uruchomi się także bootloader. Następnie wyszuka system operacyjny (np. Windows) lub program użytkowy, który należy załadować, i zainicjalizuje dla niego środowisko. Po zainicjalizowaniu środowiska bootloader przekaże kontrolę do programu głównego.
W przypadku, gdy bootloader nie znajdzie systemu operacyjnego, uruchomi boot manager. To samo się stanie, jeśli w odpowiednim momencie podczas uruchamiania wciśniemy przycisk odpowiadający za wyświetlanie menu rozruchowego.
Dokładnie na tej samej zasadzie odbywa się to na smartfonach. Różnica jest we wchodzeniu do boot managera. W tym celu musicie mieć odblokowany bootloader. Do uruchomienia bootloadera w telefonie trzeba go w odpowiedni sposób zrestartować.
Reboot to bootloader – co to znaczy (restart bootloader)?
Odblokowanie bootloadera jest pierwszym krokiem w rootowaniu urządzenia z systemem Android. To pozwala użytkownikom na dostęp do „roota”, który pozwala im modyfikować i dostosować urządzenie wedle własnych zachcianek. Najważniejsze cechy odblokowanego bootloadera to możliwość wgrywania nowych ROM-ów (innych wersji systemu operacyjnego Android), a także dostęp do wielu ukrytych ustawień i funkcji.
Restart to bootloader (lub inaczej reboot bootloader) to nic ponad czynność, jaką musimy wykonać, żeby wejść do boot managera w telefonie. Nie da się tego zrobić, uruchamiając telefon, trzeba go odpowiednio zrestartować, do czego wymagany jest odblokowany bootloader.
Jakie są korzyści z używania bootloadera?
Najbardziej oczywistymi są korzyści, których się właściwie nie da pominąć. Bootloader uruchamiając system operacyjny, upewnia się, czy środowisko jest stabilne, żeby system działał prawidłowo.
Oczywiście to samo można powiedzieć na temat smartfonów. Jednak ze względu na to, że odblokowany bootloader będzie użyty do zrootowania telefonu, może on dać użytkownikowi dużo więcej.
Zacząłem o tym mówić w poprzednim akapicie. Odblokowany bootloader na smartfonie to przede wszystkim możliwość wgrywania customowego oprogramowania. To sprawia, że możesz wcześniej „wrzucić” na swój telefon nowszą wersję Google Androida lub nowsze aktualizacje zabezpieczeń.
Umiejętność instalacji własnych ROM-ów pozwala zdecydować się na bardziej bezpieczne wersje systemu, bez wszelkich śledzących dodatków. Wycięcie wszystkich niepotrzebnych programów działających w tle ma też wpływ na prędkość działania. To za to będzie mieć wpływ na to, ile lat smartfon może posłużyć.
Można śmiało założyć, że uniwersalnie wydłuży to nie tylko ogólny okres użytkowania smartfona, ale również codzienne zużycie baterii, która będzie mniej obciążona. Okres użycia dodatkowo wydłuży się o nowe wersje Androida i aktualizacji zabezpieczeń, nawet gdy producent zakończy oficjalne wsparcie. Społeczności fanów zadbają o wsparcie twojego telefonu jeszcze przez wiele długich lat.
Jak używać bootloadera?
W przypadku komputerów PC jest to stosunkowo łatwe. Jak już wspominałem wielokrotnie bootloader, jest wbudowany w każdy komputer, a menu boot manager nie jest zbyt ukryte. Można przez nie wchodzić np. do BIOS-u (zapraszamy przy okazji do poradnika, jak wejść do BIOS-u), a to sprawia, że większość z nas jest zaznajomiona z jego obecnością.
Ponownie inaczej jest w przypadku smartfonów. Przede wszystkim pamiętajcie o zachowaniu ostrożności. Przypadkowe wyczyszczenie telefonu sprawi wam gigantyczny problem.
Do użycia bootloadera potrzebujesz go najpierw odblokować. Szerzej ten proces opisaliśmy w poradniku, jak zrootować telefon. Niektórzy producenci pozwalają na oficjalne zrootowanie, jednak z reguły odbywa się to za pomocą zewnętrznych programów.
Pamiętajcie, żeby przed instalacją nieoryginalnego systemu operacyjnego upewnić się kilkukrotnie, czy jest on odpowiedni dla waszego telefonu. Niewłaściwa wersja oprogramowania lub system przeznaczony dla innego modelu innego producenta mogą poważnie zaszkodzić waszemu urządzeniu.
Jak odblokować bootloader w smartfonie?
Sposób na odblokowanie zależy od wielu rzeczy: dokładnej wersji systemu, wersji nakładki, czy producenta telefonu. Niektórzy producenci pozwalają oficjalnie na zmiany, przez co odblokowany bootloader jest czymś łatwym w osiągnięciu.
Niektórzy jednak blokują to z wcześniej wymienionych powodów. W takich wypadkach z reguły używa się specjalnego oprogramowania na komputerze, do którego podłączony jest smartfon przez USB. Czasem również jest wymagane zainstalowanie odpowiednich aplikacji na samym smartfonie. Kwestia jak odblokować bootloader w smartfonie jest dosyć skomplikowana, dlatego poświęciliśmy temu cały osobny poradnik jak zrootować telefon.
Warto najpierw sprawdzić, czy producent waszego smartfona dopuszcza oficjalnie ingerowanie w system przez odblokowanie bootloadera. W takiej sytuacji możecie znaleźć instrukcje na oficjalnej stronie internetowej producenta, co znacząco podnosi ich wiarygodność i bezpieczeństwo użycia.
Bootloader – wszystko, co musisz wiedzieć. Podsumowanie
Ciekawe jest to, czym jest bootloader, ponieważ jego dosłowne znaczenie jest trochę inne, niż przyjęło się współcześnie. Teraz, mówiąc o bootloaderze, myślimy raczej o odblokowaniu bootloadera, żeby wprowadzać zmiany w swoim smartfonie. Tymczasem prawdziwa funkcja bootloadera jest trochę inna, co wszyscy mogą kojarzyć przez styczność z boot managerem.
WARTO PRZECZYTAĆ:
Jak połączyć komputer z Wi-Fi? Instrukcja
Co robić, gdy komputer nie widzi Wi-Fi? Poradnik
Jak podłączyć komputer do telewizora? Sprawdzone sposoby!