Obecnie laptopy dążą do zjednania wszelkich potrzebnych funkcjonalności w jednym prostym porcie USB-C. Na przestrzeni lat, zostało jednak wydane, wiele innych złącz i portów, które wciąż cieszą się sporą popularnością. Jednym z takich złącz, jest złącze VGA. W tym artykule wytłumaczymy, jakie zastosowania oraz cechy posiada to złącze.
Co to jest i do czego służy złącze VGA?
Złącze VGA (ang. Video Graphics Array), bardzo często nazywane też złączem D-SUB to złącze analogowe służące do podłączenia monitora lub innego ekranu zewnętrznego. VGA jest dość starym standardem, bo swoje początki datuje na rok 1986, ale dzięki sporej powszechności tego rozwiązania, wciąż można go znaleźć na relatywnie nowych urządzeniach. Przykładowo, ostatnie karty graficzne Nvidia ze złączem VGA należały do serii Geforce GTX 900, które swoją premierę miały w 2014/2015 roku.
Złącze VGA w bardzo łatwy sposób można rozpoznać, przez to, że do połączenia ekranu z komputerem wykorzystuje ono 15-pinowy wtyk D-SUB (konkretnie DE-15F). Zazwyczaj jest on charakterystycznie pomalowany na niebiesko, a po jego bokach znajdziemy dwa punkty do przykręcenia śrub mocujących. W dawnych czasach istniało jeszcze kilka innych, bardzo podobnych wtyków D-SUB z inną liczbą pinów. Znaczna większość z nich została kompletnie wyparta przez pierwsze wersje portu USB.
Przez swój wiek złącze VGA pokazuje już oczywiście pewne ograniczenia, kiedy porównujemy je do nowszych wyjść wideo. Starszy standard potrafi przesyłać tylko obraz, bez jakiegokolwiek dźwięku. Jego rozdzielczość jest ograniczona do 2048 × 1536 pikseli, a maksymalna częstotliwość odświeżania to zaledwie 85 Hz. Na pewno nie są to wartości, które zwalają z nóg, ale jednocześnie będą one wystarczające, gdy chcemy podłączyć nasz starszy monitor do komputera biurowego.
Jak podłączyć nowy komputer do monitora VGA?
Tak, jak wspomnieliśmy nieco wyżej, standard VGA jest w stanie przesyłać jedynie sygnał analogowy. Oznacza to, że wraz z każdą klatką wyświetlaną na monitorze, obraz musi zostać co najmniej dwukrotnie przetworzony. Najpierw nasz procesor graficzny w komputerze zamienia pierwotny sygnał cyfrowy, na sygnał analogowy. Następnie sygnał analogowy przesyłany jest do monitora, gdzie ponownie odbywa się konwersja. Tym razem z sygnału analogowego z powrotem na sygnał cyfrowy.
Opisany proces działa w dużym kontraście do nowoczesnych złącz i standardów, gdzie wytworzony sygnał cyfrowy jest dostarczany do monitora bez potrzeby konwersji. Z tego powodu chcąc podłączyć monitor VGA do urządzenia bez żadnego złącza analogowego, zazwyczaj nie możemy zastosować prostej przejściówki, gdyż nie zadziała ona poprawnie.
Aby podłączyć nowoczesny komputer do monitora VGA, będziemy potrzebowali konwertera, który zamieni nasz sygnał cyfrowy, na sygnał analogowy. W ten sposób zapewnimy kompatybilność naszego zestawu z praktycznie każdym ekranem korzystającym ze złącza VGA. Na szczęście konwertery VGA są szeroko dostępne i bez problemu znajdziemy odpowiedni adapter z VGA do wszechobecnego portu HDMI.
Nowoczesne Alternatywy złącza VGA
Po ponad 35 latach na rynku złącze VGA nie jest w stanie podołać wysokim rozdzielczościom i odświeżaniu nowych matryc. Jeżeli kupiliście nowy ekran, to dobrym pomysłem jest skorzystanie z bardziej aktualnych alternatyw. Potrafią one zagwarantować o wiele lepszą jakość niż złącze VGA, a dodatkowo znaczna część z nich może przesyłać dźwięk wraz z obrazem.
DVI
DVI (ang. Digital Visual Interface) to standard, który światło dzienne ujrzał w 1999 roku. Złącza tego typu były stosowane głównie w komputerach, laptopach oraz monitorach. Na ten moment, podobnie jak w przypadku VGA zostały one wyparty przez inne technologie.
Z biegiem lat powstały trzy warianty złącza DVI o dość zróżnicowanej specyfikacji. Konkretne rodzaje to:
- DVI-D – złącze wyłącznie cyfrowe, które według danych technicznych jest zdolne tylko do przesyłania obrazu. Niektóre karty graficzne posiadały specjalny tryb pozwalający na przejście portu w tryb HDMI i przesyłanie obrazu wraz z dźwiękiem po zastosowaniu odpowiedniej przejściówki. Taki tryb działania nie był zgodny z oficjalnym standardem. DVI-D dzieli się na rodzaje: Single Link oraz Dual Link. Ten pierwszy jest w stanie obsłużyć obraz o maksymalnej rozdzielczości 1920 × 1200 pikseli przy 60 Hz. DVI-D z użyciem Dual Link jest za to w stanie przesyłać obraz o rozdzielczości 2560 × 1600 pikseli również przy 60 Hz.
- DVI-A – port przesyłający tylko dane obrazu w formie analogowej. Najwyższa obsługiwana rozdzielczość to 1920 × 1200 @60 Hz. Kompatybilny ze złączem VGA przy użyciu prostej przejściówki.
- DVI-I – Złącze łączące cechy obu powyższych wariantów. W zależności od podłączonego urządzenia potrafi przesyłać obraz zarówno w postaci cyfrowej, jak i analogowej. Dostępne wersje: Single Link (rozdzielczość 1920 × 1200 @60 Hz) oraz Dual Link (rozdzielczość 2560 × 1600 @60 Hz).
HDMI
HDMI swoje początki miał w 2003 i na ten moment jest zdecydowanie najpopularniejszym cyfrowym standardem przesyłania obrazu. Złącza HDMI znajdziemy w: komputerach, laptopach, telewizorach, monitorach, konsolach, projektorach i masie innych urządzeń. Poza samym obrazem HDMI jest w stanie przesyłać także dźwięk w wysokiej jakości. Na ten moment mamy 3 główne rodzaje złącz HDMI różniących się rozmiarem, są to:
- HDMI
- Micro HDMI
- Mini HDMI
Od swoich wczesnych dni, aż do dziś HDMI przeszło przez wiele iteracji. Na ten moment najnowszą i najlepszą wersją jest HDMI 2.1, które pozwala na przesyłanie obrazu z maksymalną rozdzielczością 7680×4320 pikseli (8K) przy 120 Hz. Jest to duży skok naprzód względem poprzedniego wariantu, czyli HDMI 2.0 gdzie najwyższą rozdzielczością było 4096 × 2160 (4K) przy 60 Hz. To właśnie dzięki portom HDMI 2.1 konsole aktualnej generacji są w stanie bez problemu wyświetlić wiele gier w 4K i 120 FPS.
W roku 2009 HDMI wprowadziło ciekawą funkcję ARC. Umożliwia ona podłączenie do naszego ekranu, zewnętrznego zestawu głośników za pomocą jednego kabla HDMI. Wcześniej, aby dźwięk był słyszalny z dedykowanego systemu nagłośnienia, konieczne było wykorzystanie kabla optycznego. Nie wszystkie złącza HDMI obsługują funkcję ARC, dlatego są one zawsze odpowiednio oznaczone na telewizorze. W wersji HDMI 2.1 technologia została udoskonalona, a jej nazwę zmieniono na eARC.
DisplayPort
DisplayPort to konkurent HDMI, który swoje zastosowanie znalazł głównie w komputerach, laptopach oraz monitorach. Tak samo, jak HDMI, DisplayPort jest standardem cyfrowym umiejącym przesyłać obraz wraz z dźwiękiem. Od premiery w 2006 przeszedł on też przez wiele poprawionych wersji. Aktualna, czyli DisplayPort 2.1 dopiero niedawno weszła na rynek i ma prawie dwukrotnie większą przepustowość maksymalną niż HDMI 2.1. Pierwsze karty graficzne z DisplayPort 2.1 to AMD Radeon RX z serii 7000, a monitory z tym standardem dopiero pojawią się na rynku w 2023 roku.
Poza wysoką przepustowością, wyróżnikiem dla DisplayPort jest tzw. łączenie szeregowe. Funkcja ta pozwala na łatwe podłączenie wielu monitorów z wykorzystaniem tylko jednego złącza w komputerze. Wystarczy, że pierwszy monitor podłączymy bezpośrednio do komputera, a pozostałe ekrany możemy łączyć już wzajemnie ze sobą, tworząc w ten sposób swoisty “łańcuszek” monitorów (ang. daisy chain).
USB-C
Ostatnie złącze na naszej liście, czyli USB typu C największą popularnością cieszy się w urządzeniach mobilnych. Znajdziemy je głównie w smartfonach, laptopach i konsolach przenośnych takich jak Nintendo Switch, czy Steam Deck, ale istnieje też sporo kart graficzny oraz monitorów, które posiadają to wejście.
Jako że przesyłanie wideo to tylko jeden z trybów alternatywnych USB-C, to nie każdy sprzęt wyposażony w to złącze będzie w stanie przesyłać obraz na ekran. Właśnie dlatego większości smartfonów nie podłączymy bezpośrednio do monitora (chociaż bywają wyjątki jak np. telefony Samsung z funkcją Dex).
USB-C nie ma własnego standardu przesyłania obrazu, przez co w zależności od urządzenia wykorzystuje ono te same protokoły co DisplayPort lub HDMI. Jest więc ono zdolne także do przesyłania dźwięku. Najnowsza wersja USB4 oferuje wsparcie trybu alternatywnego DisplayPort 2.0 z maksymalną rozdzielczościom 7680×4320 pikseli (8K) przy 60 Hz. Złącze USB-C ma też możliwość łączenie wielu monitorów szeregowo.
Podsumowanie
Teraz macie już wszystkie niezbędne informacje o złączu VGA oraz jego alternatywach. Koniecznie dajcie znać w komentarzu, czy wasz monitor wciąż posiada takie złącze i czy z niego korzystaliście!
WARTO PRZECZYTAĆ:
Gry na PC dla różnych typów graczy – ranking według gatunków
Nowoczesne technologie, które wkraczają do codziennego życia — które warto znać?
Xbox S – dlaczego warto zakupić?