Przeglądarka Tor i VPN – czy warto używać razem? Porównanie

Potrzeba ochrony jest czymś zupełnie normalnym. Ochrony można potrzebować nie tylko w realnym świecie, ale również tym wirtualnym. Wielkie korporacje tylko czekają na możliwość zapisywania naszych danych, żeby sprzedawać lepiej sprofilowane reklamy. Świetnym pomysłem na obronę przed profilowaniem jest użycie przeglądarki Tor lub VPN. Czym się różnią? Czy można użyć ich razem dla nawet większej ochrony? Sprawdźmy!

VPN vs Tor – porównanie

Jeżeli czytasz te słowa, pewnie już zauważyłeś, że zasada działania przeglądarki Tor i VPN wydaje się dosyć podobna. To nasuwa wiele pytań:

• czy to faktycznie to samo, czy tylko tak się wydaje?
• czy jeden z tych sposobów jest lepszy od drugiego?
• czy można używać obu na raz w celu podwyższenia poziomy ochrony?
• a może właśnie oba sposoby się wykluczają?

W tym poradniku zbadamy dokładnie różnice między Tor i VPN, sprawdzimy dokładnie zalety i wady obu rozwiązań oraz odpowiemy na wszystkie powyższe pytania.

Czym jest Tor?

Tor to bezpieczna przeglądarka internetowa stworzona konkretnie w celu zapewnienia prywatności podczas przeglądania internetu. U podstaw leży decyzja o stworzeniu oprogramowania open-source, czyli o otwartym źródle. To sprawia, że każdy może osobiście zajrzeć do kodu źródłowego i sprawdzić, że nie ma w nim nic podejrzanego.

Idea powstania Tor sięga lat 90., jednak pierwsze wersje sieci powstały dopiero pod koniec 2002 roku. To jeszcze nic, bo sama organizacja non profit odpowiedzialna za przeglądarkę powstała dopiero w 2006 roku. Sieć Tor opiera się na siatce zdecentralizowanych serwerów, które są dostarczane do sieci przez wolontariuszy.

To właśnie zdecentralizowana siatka serwerów, nad którą nikt nie ma władzy, leży u podstaw zapewnianego bezpieczeństwa. Używając przeglądarki Tor wasze połączenie i dane są przesyłane przez różne z tych serwerów, sprawiając, że będziecie nie do wyśledzenia. Wasze dane dotyczące historii przeglądania pozostaną na zawsze ukryte i bezpieczne.

Osobną ciekawostką jest nazwa. Tor to skrót od “The Onion Router”, czyli Cebulowy Router.

Czym jest VPN?

W przypadku VPN zaczniemy od rozwinięcia skrótu. Czemu? Ten jest dużo bardziej znaczący i w pewien sposób nakieruje nas, na to, jak używa się VPN. VPN to wirtualne sieci prywatne, czyli z angielskiego Virtual Private Network. VPN dla ochrony użytkownika przepuszcza jego połączenie przez swoje serwery za pomocą wirtualnego “tunelu”, w którym dane użytkownika są bezpieczne, przed zakusami innych.

VPN nie ogranicza się do przesyłania danych przez swoje serwery. Dla bezpieczeństwa danych te są dodatkowo szyfrowane. Gdyby w jakiś sposób wyciekły i tak nie byłyby nic warte, gdyż nie dałoby się ich odszyfrować. Funkcje VPN nie kończą się zresztą nawet na szyfrowaniu. Najlepsze programy do VPN potrafią dużo więcej.

Najpopularniejszą funkcją jest tzw. “zmiana VPN”. Na czym ona polega? Używając VPN, możecie wybrać, do którego serwera chcecie się podłączyć. Mówiąc wprost: możecie wybrać lokalizację tego serwera. Korzystając z serwera zlokalizowanego w innym kraju, “przedstawiacie” się odwiedzanym stronom jako mieszkańcy tych terenów. To pozwala na dostęp do treści, które inaczej byłyby objęte blokadą geograficzną.

Dodatkową zaletą jest możliwość kupowania cyfrowych gier i abonamentów za inne waluty, co często jest tańsze. Zalet sieci VPN jest dużo więcej, ale szczegóły opiszemy poniżej.

Tor vs VPN – porównanie

Podczas czytania opisów czym są Tor i VPN pewnie zauważyliście, że jest między nimi sporo podobieństw. Czy tak jest w rzeczywistości? I gdzie w takim razie są różnice? Sprawdzimy to w porównaniu VPN vs Tor!

Prędkość

VPN w założeniu będzie szybszy. Gdy włączacie VPN w celach ochronnych, z reguły wybierzecie serwer najbliższy waszej lokalizacji właśnie z tego powodu, żeby nie odczuć różnicy w prędkości. Jednocześnie możecie sami łatwo sprawdzić, czemu to jest ważne. Zmieniając serwer na taki w dalekiej odległości (np. Afryka, czy obie Ameryki) łatwo zauważycie spowolnienie.

Korzystając z przeglądarki Tor, możecie odczuć znaczne spowolnienie przeglądania internetu. Nie jest to błąd, a poniekąd zamierzone działanie. Wysyłanie twoich danych przez wiele serwerów na całym świecie po prostu musi odbić się wolniejszym działaniu. Internet za sprawą nowych światłowodów jest coraz szybszy, ale w przypadkach pokonywania dużych fizycznych odległości i tak to odczujecie.

Szyfrowanie

Obie technologie wykorzystują szyfrowanie dla ochrony twoich danych osobowych, jednak robią to trochę inaczej. Tor wykorzystuje szyfrowanie warstwowe (stąd jego nazwa), w którym każdy węzeł przekaźnikowy odszyfrowuje tylko niezbędną ilość informacji przed przekazaniem ich dalej.

Z kolei VPN wykorzystuje protokoły szyfrowania end-to-end chroniące wszystkie wymieniane informacje w zaszyfrowanym tunelu łączącym urządzenia użytkownika ze zdalnymi serwerami. Najlepsze VPN używają aktualnie standardu AES-256, który powszechnie uznaje się za niemożliwy do złamania.

Serwery

Jak już wspominaliśmy, Tor opiera się na sieci węzłów obsługiwanych przez wolontariuszy. Usługi VPN wykorzystują dedykowane serwery utrzymywane przez samego dostawcę VPN. Z reguły siatka serwerów VPN jest dużo większa.

Zakres zadań

Tor jest przeznaczony do anonimizacji i ochrony przed profilowaniem danych użytkownika. Sieci VPN również to potrafią, ale jednocześnie mają wiele więcej funkcji. Mówiliśmy już wcześniej o wirtualnych wycieczkach do innych krajów.

Legalność

Nie trzeba się zastanawiać czy Tor lub VPN jest legalny. Oba rozwiązania są legalne. Warto jednak pamiętać, że często sposób użycia nie musi być legalny. Serwisy streamingowe zazwyczaj zabraniają w swoich regulaminach użycia VPN. Podobnie niektóre kraje (pokroju Chin, Korei Północnej, Iranu i Rosji) mogą ograniczać lub wprost zabraniać używania VPN.

Tor – zalety

Znamy już różnice i podobieństwa w najważniejszych sferach między Tor i VPN. Sprawdźmy teraz jakie dokładnie są zalety i wady wykorzystania każdego z tych rozwiązań z osobna.

Zalety Tora:

• niski koszt – Przeglądarka internetowa Tor jest w pełni darmowa. Jeśli w wyborze Tor, czy VPN musicie się martwić o budżet, Tor wygrywa. Istnieją darmowe VPN, ale nie możemy ich polecić. Przeciwnie: w przypadku VPN warto zapłacić za kompleksowe rozwiązanie.
• anonimowość – Warstwowe szyfrowanie w sieci Tor zapewnia silną anonimowość. Ten rodzaj szyfrowania sprawia, że dla przeciwników niezwykle trudne jest prześledzenie pochodzenia komunikacji lub tożsamości użytkownika.
• dostęp do dark web – przeglądarka Tor otwiera drzwi do wielu miejsc zablokowany przez blokady geograficzne lub cenzurą. Co za tym idzie, za sprawą Tor możecie odwiedzić mroczniejszą stronę sieci.
• dostęp do zablokowanych treści – Ruch przechodzący przez serwery w różnych krajach pozwala na dostęp do zablokowanych treści. Niestety Tor nie daje aż takiej kontroli jak VPN w tym zakresie.

Tor – wady

Znamy już zalety przeglądarki Tor, sprawdźmy teraz, z jakimi wadami będziecie musieli się zmierzyć.

Wady Tora:

• niska prędkość – każdy kolejny serwer zapewniający bezpieczeństwo dokłada kolejny krok do przebycia przez wasze połączenie. To wprost się przekłada na wyraźne spowolnienie przeglądania internetu. Serwery zapewniane przez wolontariuszy nie muszą być najwyższej jakości i przepustowości.
• podatność na monitorowanie węzłów wyjściowych – Ponieważ węzły wyjściowe nie są kontrolowane przez programistów Tora, ale przez wolontariuszy z całego świata, mogą istnieć potencjalne obawy dotyczące bezpieczeństwa. Ważne: nie jest to równoznaczne z tym, że coś takiego się dzieje, a tylko, że potencjalnie istnieje taka możliwość.

VPN – zalety

Poznaliśmy już zalety i wady przeglądarki Tor. Do decyzji VPN, czy Tor pora uzupełnić obraz o szczegóły dotyczące sieci VPN.

Zalety VPN:

• wielki wybór – możecie mieć problem, jaki VPN wybrać. Dzięki swym dodatkowym funkcjom (w szczególności wirtualnej zmianie lokalizacji) VPN-y stały się bardzo popularnym oprogramowaniem i jest ich na rynku naprawdę sporo.
• szyfrowanie – VPN, w odróżnieniu od warstwowego podejścia przeglądarki Tor, wdrażają kompleksowe protokoły i standardy szyfrowania. Dzięki nim wszystkie dane przesyłane między urządzeniem użytkownika a miejscem docelowym są w pełni bezpieczne. Jednocześnie, nawet gdyby ktoś zdobył te dane i tak nie zdołałby ich odszyfrować.
• wysoka prędkość – sieci VPN do ochrony używają najbliższego geograficznie serwera po to, żeby zminimalizować drogę i zachować wysoką prędkość przeglądania internetu. Standardowo do ochrony wykorzystują tylko jeden dodatkowy serwer między użytkownikiem a miejscem docelowym. Jednocześnie sieci VPN często mają dostępnych tysiące serwerów, więc jeśli jeden będzie akurat miał problemy techniczne, nie ma żadnego problemu przełączyć się na inny i zachować prędkość działania.
• wszechstronność – VPN to nie tylko ochrona. To również omijanie blokad regionalnych i cenzury. Najlepsze VPN dbają o ochronę wszystkich twoich urządzeń również w trakcie korzystania z publicznych sieci WiFi. W dodatku aplikacje VPN stworzone są pod kątem możliwie najprostszej obsługi. Konfiguracja VPN jest bardzo łatwa i każdy sobie poradzi.

VPN – wady

Czy VPN ma jakieś wady?

Wady VPN przedstawiają się następująco:

• koszt – Jak już wspomnieliśmy, istnieją darmowe VPN, ale te naprawdę bezpieczne, którym można zaufać, są płatne. Darmowe VPN może i chronią wasze dane, ale z reguły po to, żeby samemu na nich zarobić. Jednocześnie ich serwery są często słabej jakości. Z drugiej strony: najlepsze VPN to koszt tylko kilkunastu złotych miesięcznie.
• zaufanie do dostawców usług – idzie to trochę w parze z poprzednim punktem. Niestety faktycznie znane są przypadki, gdy sieci VPN okazywały się nieuczciwe wobec swoich klientów.

Tor czy VPN?

Czy można połączyć oba sposoby ochrony? To bardzo ciekawa kwestia. Z oficjalnej strony Tora możemy się dowiedzieć, że jest to niezalecane. Przynajmniej o ile nie jesteście bardzo doświadczonymi użytkownikami. Z drugiej strony niektóre lepsze VPN starają się ułatwić sprawę, takim programem jest np. NordVPN.

Czy lepiej wybrać Tor, czy VPN? Szczerze mówiąc, sądzimy, że to drugie. Ostatecznie koszt miesięczny dobrego VPN nie jest tak duży, żeby był problemem. Jeśli nie potrzebujecie przeglądarki Tor w jakimś konkretnym celu, VPN będzie raczej domyślnie lepszym wyborem. Będzie również łatwiejszy w obsłudze dla mniej doświadczonych użytkowników i działał lepiej niż przeglądarki z VPN.